Letniska w dolinie Ropy i Wisłoki. Powiat gorlicki
Z licznych letnisk i uzdrowisk, skupionych w Karpatach i u
podnóża tych gór, szereg mniejszych i bardzo mało znanych, lecz równie miłych i
pięknych leży w powiecie gorlickim i jasielskim, a to przeważnie w tych
częściach, które obejmują Beskid Niski. Pozostałe części powiatów, to pogórze,
spadające wolno ku północy do przeciętnej wysokości 350 m n.p.m. Cechą
charakterystyczną omawianej partji gór jest nieznaczna ich wysokość, jak
zresztą sama nazwa mówi, dochodząca w Magórze Wątkowskiej [Magurze] zaledwie do
847 m ,
oraz wielka łagodność stoków, pokrytych dość gęsto lasem. Od tworzącego południową granicę powiatów
grzbietu głównego Karpat biegną ku północy Wisłoka i jej największy dopływ
Ropa.
Krajobraz tych okolic możemy określić jako średnio–górski,
malowniczy i wybitnie urozmaicony, z licznemi pięknemi zakątkami, jak np. „Małe
Pieniny” – przełom Ropy pod wsią Klimkówka, skałki i dolinki w okolicach wsi
Folusza i inne. Walory krajoznawcze podnoszą liczne zabytki przyrody, a
przedewszystkiem sztuki, pośród których główną rolę odgrywają drewniane stare
cerkiewki.
Klimat ma tu pewne, charakterystyczne cechy; zaliczamy go do
typu średniogórskiego – typu pośredniego między klimatem górskim a podgórskim.
Niskie stosunkowo grzbiety stanowią mniejszą przeszkodę dla prądów powietrznych
z niziny węgierskiej. Dlatego mamy tu do czynienia z klimatem, który cechuje
dość wysoka średnia temperatura w lecie, o dużej ilości dni słonecznych, mała
wilgotność i mała ilość opadów z przewagą wiatrów południowych.
Omawiane powiaty są hojnie wyposażone w źródła mineralne
(szczawy w okolicach Wysowej, solanki w Ropie i Klimkówce, źródła siarczane w
Wapiennem, Uściu Ruskiem [Gorlickim], Gładyszowie, Ługu, Rozdzielu, Bednarce,
Pielgrzymce i Samoklęskach), źródła te, wyjąwszy Wysową i Wapienne, są zupełnie
niewykorzystane, po większej części nawet nie zbadane, a mogą, przy należytem
zainteresowaniu się niemi sfer miarodajnych, niedługiej przyszłości odegrać
poważną rolę.
Główną arterją komunikacyjną, dojazdową w tereny omawianych
powiatów, to odcinek linji kolejowej podkarpackiej między Grybowem a Krosnem, z
której na południe wybiega kilka szos i gościńców – z Grybowa poprzez Ropę do
Wysowej i Blechnarki, z Gorlic aż do Żmigrodu Nowego i Koniecznej, z Jasła aż
do Żydowskiego. Niektóre z nich przekraczają niskiemi przełęczami granicę
państwową.
Letniska i wsie letniskowe powiatu gorlickiego i
jasielskiego, jakkolwiek są bardzo słabo jeszcze uczęszczane i dopiero w
okresie zagospodarowania się (brak na razie komfortowych urządzeń), to niemniej
jednak można znaleźć schludne, czyste a niedrogie mieszkania u usłużnych i
uprzejmych gospodarzy. Brak taks klimatycznych i wyzysku ze strony miejscowej
ludności, taniość mieszkań i produktów pierwszej potrzeby, oraz zupełna
swoboda, to niewątpliwie zalety letnisk tej okolicy.
Ludność od niedawna zajmuje się sadownictwem i
warzywnictwem, których stan gwałtownie się poprawia. Sztuka ludowa wyraża się
przedewszystkiem w pięknie wyszywanych strojach.
W powiecie gorlickim miejscowości letniskowe i miejscowości
o walorach letniskowych skupiają się prawie wyłącznie w dolinie Ropy, która to
dolina jest naprawdę piękna. Obok wspaniałych krajobrazów, mamy tu ślady
zamierzchłej przeszłości, przegląd folkloru łemkowskiego i mnóstwo zabytków
architektonicznych. W górnym krańcu doliny Ropy, tuż nad samą granicą słowacką,
w zacisznej kotlinie, w otoczeniu wyjątkowo pięknego krajobrazu leży miejsce
kąpielowe Wysowa, o przeciętnej rocznej frekwencji około 700 osób, rozbudowujące
się powoli. Oprócz łazienek mamy tu kilkanaście will dla kuracjuszy, korty
tenisowe i miły park. Stała komunikacja autobusowa z Gorlic, kościół, poczta i
lekarz na miejscu. Godną zwiedzenia w Wysowej jest piękna drewniana cerkiew z
końca XVIII w.
Na północ zdłuż doliny rzeki leżą wsie letniskowe Haczowa i
Klimkówka z oryginalnemi łemkowskiemi cerkiewkami, Uście Ruskie, które
zachowały dotąd czysty charakter etnograficzny. W miejscowości Ropa i
sąsiedniej wiosce Szymbarku ( poczta i przystanek autobusowy w miejscu, kąpiel
rzeczna, aprowizacja dobra), rok rocznie są urządzane kolonie letnie dla
harcerzy z całej Polski, nadto zjeżdża tu do kilku pensjonatów dworskich
kilkaset letników. Okolica bardzo piękna, a do dziś ocalały tu ruiny dworku
obronnego rodziny Gładyszów.
Niedaleko Szymbarku leżą Gorlice, miasto powiatowe, niedawno
odbudowane po zniszczeniu w czasie wojny światowej. I tu i do sąsiedniej wsi
Bystra chętnie przyjeżdżają letnicy na wypoczynek i wywczasy. W Gorlicach wlewa
do Ropy swe wody Sokówka. W jej dorzeczu u stóp Magóry Małastowskiej [Magury] jest
pięknie położona wieś letniskowa Małastów, dalej na północy Lipniki [Lipinki], a na
czołowe miejsce wysuwa się tu Wapienne z wodami siarczanemi. Wieś uzdrowiskowa
leży u stóp dobrze zalesionej lasami mieszanemi Magóry Wątkowskiej [Magury] ( dogodne
tereny turystyczne) nad małym potoczkiem.
Klimat jest spokojny, łagodny. Zakład zdrojowy skromnie
urządzony, składa się z łazienek, pensjonatu, kilku domków dla letników (
pojemność ogólna dla około 100 osób) oraz z małego zagajnika nad źródłami. Dojazd z Gorlic autobusem. Na
czele uzdrowiska stoi komisja klimatyczna. Wapienne, uczęszczane na razie
nieznacznie przez mieszkańców okolicznych miasteczek, ma mimo to już wiekową
tradycję– a dalszy jego rozwój jest możliwy. Warunki przyrodzone są bardzo
dobre, wymagane są jedynie znaczniejsze wkłady pieniężne i fachowe
kierownictwo.
Najdalej na północ wysunięta w tym powiecie miejscowość letniskowa, to
miłe miasteczko Biecz, dokąd również chętnie zjeżdżają letnicy. Miasteczko odpowiada
w zupełności wymogom gości, a liczne zabytki architektoniczne od wczesnego
średniowiecza począwszy zostawiają niezatarte wrażenie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz